Deze evaluatie richtte zich op de effecten van de verschillende contractuele specials, de tweefasenaanpak en de samenwerking tussen Rijkswaterstaat en aannemer Ploegam. Met de oplevering van het project eind 2023, is ook de evaluatie afgerond en zijn alle bevindingen, lessen en ervaringen gebundeld in een digitale publicatie. Hiermee hebben Rijkswaterstaat en marktpartijen nieuwe handvatten om toekomstige projecten samen tot een succes te maken.

Het project Krib- en Oeververlaging Pannerdensch kanaal (KOP) draagt bij aan het verhogen van de hoogwaterveiligheid in Nederland door een waterstandsverlaging in de Boven-Rijn te realiseren. Mede vanwege de vroege marktbenadering, kent de project haar eigen bijzondere aanpak. Het werd vooruitlopend op de experimentprojecten een van de eerste toepassingen van de tweefasenaanpak binnen Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat sloot voor zowel de planuitwerking als de realisatie van het project in 2019 één Plan, Design en Construct (PDC) contract met Ploegam en leverde het project eind 2023 op, in bijzijn van Minister Harbers.

Aanleiding en ambities

De wens van een vroegtijdige samenwerking tussen Rijkswaterstaat en de markt volgde uit de projectambities [doorklikken naar pdf]. Er is gekozen voor het eerder benutten van uitvoeringskennis en zo suboptimale of onmaakbare ontwerpkeuzes en uitvoeringsvoorschriften te voorkomen. Daarnaast blijkt uit de HWBP-projecten dat kribverlagingsprojecten een bovengemiddeld hoog risico van ontbrekende of onjuiste areaal- en bodemgegevens ondervinden. Het projectteam van KOP formuleerde ook de ambitie om samen te zorgen voor betere beheersbaarheid van dit risico. Dit alles leidde tot een bijzondere aanpak van het project. Een groot deel hiervan landde in de contractstukken, maar een nog groter deel moest in gezamenlijkheid in de praktijk worden vormgegeven en uitgevoerd. Zo werkte het project met een risicoallocatiedocument waarin de uitvoeringsrisico’s gaandeweg in kaart werden gebracht en verdeeld. En uit de stelpost ‘samenwerkingsbudget’ werden veel van de gezamenlijk geformuleerde onderzoeken in de planuitwerkingsfase bekostigd.

Een aanpak die smaakt naar meer

De evaluatie concludeert dat het duidelijk gelukt is om de (uitvoerings)kennis en kunde van een marktpartij in een eerder projectstadium te gebruiken en daar de vruchten van te plukken. De onderlinge samenwerking en stelpost gedurende de planuitwerkingsfase, hebben geleid tot een meer doelmatige en efficiënte benadering van de benodigde onderzoeken. Aan het einde van die eerste fase kende de realisatieprijs een hogere betrouwbaarheids- en detailniveau dan gewoonlijk in dit stadium, zo is te lezen in de evaluatie. Het (prijsvormings)proces dat hieraan voorafging, verliep op onderdelen wel moeizaam en heeft veel gevraagd van beide projectteams. Maar ook van de Kostenpool binnen Rijkswaterstaat, die de raming beoordeelde. Pas gedurende de realisatiefase werd goed zichtbaar wat de voordelen van deze afwijkende aanpak zijn geweest. Met nauwelijks onvoorziene wijzigingen in de uitvoering en een resultaat binnen budget en planning kan gesproken worden over projectsucces. De vroege marktbenadering met het gebruik van ieders kennis en kunde hebben hier aan bijgedragen. Deze aanpak smaakt naar meer, zo concluderen Ingrid Klokke (Portfoliomanager bij Rijkswaterstaat) en Gijs Ploegmakers (Algemeen directeur van Ploegam).

Lessen voor toekomstige projecten

In de evaluatie zijn verschillende lessen opgesomd voor toekomstige projecten met de tweefasenaanpak en/of een PDC-contract. Op deze wijze wil het projectteam handvatten meegeven om toekomstige projecten samen tot een succes te maken, juist nu steeds meer projecten een vergelijkbare afwijkende aanpak overwegen en toepassen. In dit overzicht  vind je alle lessen gebundeld. In de achterliggende diepte-evaluaties van het project zijn tevens nog veel meer ervaringen en aanbevelingen van de afgelopen jaren te vinden. 

Bekijk de geleerde lessen